Sterftecijfers

Wat is de HSMR?

De sterftecijfers worden gemeten aan hand van de HSMR (Hospital Standardized Mortality Ratio). Deze HSMR is een indicator om sterfte in ziekenhuizen te vergelijken met het landelijk gemiddelde. Over alle ziekenhuizen bekeken is de HSMR gemiddeld 100. Als een ziekenhuis een HSMR heeft die statistisch significant hoger is dan 100, dan betekent dit dat er in het ziekenhuis meer klinische patiënten zijn overleden dan verwacht mag worden op basis van het landelijk gemiddelde. Als de HSMR significant lager is dan 100, dan heeft het ziekenhuis juist minder sterfgevallen dan verwacht op basis van het landelijk gemiddelde.

Gelre ziekenhuizen heeft over het jaar 2022 een sterftecijfer van 102, met een 95% betrouwbaarheidsinterval van 94 - 110. Dit betekent dat de werkelijke sterfte in 2022 niet significant afwijkt van het landelijk gemiddelde. Over de periode van 2020 - 2022 is de HSMR 99 met een betrouwbaarheidsinterval van 94 - 104, hierin wordt niet significant afgeweken van het landelijk gemiddelde.

De HSMR is een optelsom van sterftecijfers van vijftig diagnosegroepen (SMR’s), die ongeveer 80% van de ziekenhuissterfte veroorzaken.

Betrouwbaarheidsinterval

Een betrouwbaarheidsinterval bestaat uit twee cijfers: een ondergrens en een bovengrens. Liggen deze cijfers beide onder de 100, dan is de sterfte in een ziekenhuis statistisch bewezen (significant) onder het landelijk gemiddelde. Er zijn dan minder patiënten overleden dan verwacht mag worden op basis van het landelijk gemiddelde. Liggen deze twee cijfers beide boven de 100, dan is de sterfte in een ziekenhuis bovengemiddeld. Ligt een van de cijfers van het betrouwbaarheidsinterval onder de 100 en de ander erboven, dan wijkt het sterftecijfer niet bewezen af van het landelijk gemiddelde. Als de twee cijfers van het betrouwbaarheidsinterval ver uit elkaar liggen, dan is het sterftecijfer minder bruikbaar.

Wat is de SMR?

Een Standardized Mortality Ratio (SMR) is vergelijkbaar met de HSMR, alleen dan per diagnosegroep. De SMR geeft de verhouding aan van de werkelijke (waargenomen) sterfte in een ziekenhuis en de verwachte sterfte voor een bepaalde diagnosegroep. De SMR-cijfers worden over drie jaar (2019 – 2021) weergegeven in verband met de lage aantallen.

COVID-19 diagnose vanaf 2022 toegevoegd

In 2020 en 2021 heeft de COVID-19-pandemie een grote impact gehad op de ziekenhuiszorg. Omdat de grote aantallen COVID-19-opnamen in deze jaren nog niet ingebed waren in de reguliere zorg en er bij aanvang van de pandemie in 2020 nog geen ervaring was met de behandeling van COVID-19, was in overleg met NZa en IGJ besloten om de opnamen met COVID-19 als hoofddiagnose1) in 2020 en 2021 uit te sluiten van de HSMR-berekening.

Omdat COVID-19-opnamen in 2022 minder vaak voorkwamen en meer onderdeel zijn gaan vormen van de reguliere zorg, is besloten om COVID-19 vanaf verslagjaar 2022 wel mee te nemen in de HSMR. Hierbij is voor de COVID-19-opnamen de methodiek gevolgd van het COVID-19-sterftemodel dat het CBS vorig jaar ontwikkeld heeft en dat de sterfte bij COVID-19-patiënten voldoende kon verklaren. COVID-19 is in 2022 opgenomen als aparte diagnosegroep onder het hoofdcluster ‘Infectieziekten en parasitaire aandoeningen’.

Vergelijken is niet altijd mogelijk

De HSMR-rapportage helpt ons om de geleverde zorg te evalueren. Met deze rapportage doen we gericht dossieronderzoek en zoeken we naar verbetermogelijkheden. De cijfers vergelijken met andere ziekenhuizen is echter niet altijd mogelijk. Een aantal factoren die van invloed is op de cijfers, is per ziekenhuis niet gelijk. Zo heeft Gelre ziekenhuizen relatief veel “verkeerde bed”-patiënten, omdat doorstroom naar andere zorginstellingen regelmatig moeizaam verloopt.

Daarnaast registreert niet elk ziekenhuis op dezelfde wijze, wat de cijfers ook kan beïnvloeden. Dit neemt niet weg dat Gelre ziekenhuizen de HSMR-rapportage zeer waardevol vindt en hier dankbaar gebruik maakt om onze zorg nog beter voor elkaar te krijgen.